یادی از کروچه ، ادیب و فیلسوف ایتالیایی ، متفکری ضد فاشیست
Benedetto Croce 1866 –1952 |
” بنه دتو – کروچه ” ، متفکر ایتالیایی ، مورخ ، سیاستمدار
، فیلسوف لیبرال ، و آنتی فاشیسم ، میان سالهای ۱۹۵۲-۱۸۶۶ زندگی نمود . او
فرزند یک زمیندار مرفه بود و والدین و خواهرش را در یک زلزله از دست داد و
خود شدیدا مجروح شد .
کروچه در سال ۱۹۲۵ در ایتالیا مانیفست ضد فاشیسم را نوشت و
منتشر کرد . وی فرهنگ زمان خود را بطور مثبت تحت تاثیر قرار داد و موجب رشد
افکار لیبرال و ضد فاشیستی گردید . او در مجله ادبی خود به مبارزه علیه
موسولینی پرداخت و میگفت که انتقاد یعنی ابتدا انتقاد از خود .
کروچه به دلیل مشهوریت و استقلال مالی توانست از تعقیب فاشیسم جان سالم بدر
برد . او در مجله ” نقد ” از سال ۱۹۰۲ به معرفی فلسفه نو ، تاریخ ، و
ادبیات معاصر پرداخت و میان سالهای ۱۹۴۲ و ۱۹۴۷ رهبر حزب لیبرال ایتالیا و
میان سالهاس ۱۹۵۲- ۱۹۴۲ رئیس شورای نویسندگان جهان بود .
کروچه مدعی بود که در جوانی به مطالعه آثار مارکس ، هگل و هربارت پرداخته .
فلسفه وی ولی خلاف فلسفه هگل فاقد سیستم است . او مانند هگل میگفت که
تاریخ و تاریخ فلسفه ، تحول و تکامل روح و فکر است .در نظر او دیالکتیک ،
مبارزه اضداد نیست بلکه سنتز اجزاء گوناگون است .
امروزه اشاره میشود که
او زیر تاثیر فلسفه ویکو نوع دیگر ایده آلیسم است که از فلسفه هگل گرایی
ریشه گرفته .اگرچه او اغلب منکر هگل بود ، در آثارش ولی مقدار زیادی
دیالکتیک مشاهده میشود .
کروچه را غیر از نماینده هگل گرایی نو ، گاهی نماینده کانت گذایی نو نیز
میدانند . وی خلاف هگل متافیزیکی نبود . بعد از اینکه کروچه بر مکتب
پوزیویتیسم غلبه کرد . نماینده ایده آلیسم شد . در تئوری سیاسی او بجای
ناسیونالیسم و ولایت گرایی ، به اندیشه ترقی خواه لیبرال اهمیت میداد .
خصوصیت خاص فلسفه کروچه توجه او به مقوله استتیک است . در نظر وی هر اخلاقی
نتیجه ساختارهای اقتصادی-اجتماعی است . او میگفت که آزادی را فقط میتوان
از طریق فکری و روحی عملی نمود و سنتز تمام سنتزها ، روح و تفکر است . در
نظر کروچه تاریخ یعنی تاریخ آزادی ، و اخلاق یعنی مبارزه مداوم علیه زشتی، و
مبارزه ضد فاشیستی یعنی مبارزه علیه قدرتی که به اخلاق زور میگوید .
کروچه
برای جریان تفکر از ۴ پله یا سکو سخن میگفت . سکوی اول استتیک است ، سکوی
دوم منطق است ، سکوی سوم اقتصاد است ، و سکوی چهارم اخلاق است . این چهار
پله بخشی از تفکر نظری یا تفکر عملی هستند .
کروچه کتابهای زیادی در باره ادبیات و تاریخ نوشت . او خالق
آثار مهمی در باره استتیک ، منطق فلسفه عملی ، و فلسفه تاریخ است . وی
اهمیت خاصی به ادبیات میداد . با تکیه بر ایده آلیسم آلمانی ، او در کتاب
استتیک به کشف و حدت فرم و بیان در اثر هنری گردید .
از جمله آثار او . مقدمه ای بر نقد و تاریخ ادبیات ، استتیک ،
علم بیان عام ها ، اصول زیباشناسی ، شعر و ضد شعر ، گوته ، مکاتبه با ک.
فسلر ، موضوعات زنده و مرده فلسفه هگل ، منطق بعنوان علم مفاهیم مطلق ،
تاریخ اروپا در قرن ۱۹ ،و تاریخ بعنوان فکر و عمل . ترجمه مجموعه آثار
کروچه به آلمانی در سال ۱۹۲۷ آغاز شد . امبرتو اکو مدعی است که کروچه در
باره استتیک بیش از چند صفحه نتوانست در باره استتیک ارسطو بنویسد .
منابع چپ در باره کروچه اشاره میکنند که او ایده آلیست ،
نماینده هگل گرایی نو ، پایه گذار ایده آلیسم نو ، بعنوان ایدئولوگ
بورژوا-لیبرال ایتالیا ، و رهبر حزب لیبرال ، در زمان خود با کمک تئوری و
عمل، با فاشیسم مخالفت و مبارزه نمود .
گراماشی در باره کروچه مینویسد در فلسفه عدالتخواه
بورژوا-لیبرال ، وی نتوانست یک وحدت ایدئولوژیک میان بالا و پائین در جامعه
ویا میان عوام و روشنفکر در وسط برقرار کند .
کروچه همچون دیلتی میگفت بین
علوم طبیعی و علوم اجتماعی فرق است ؛ یکی به موضوعات عام و دیگری به مسائل
خاص میپردازد . کروچه زیر تاثیر هگل، ویکو را بعنوان عقل گرای قرن ۱۹
معرفی نمود گرچه او در اصل یک اخلاق گرای قرن ۱۷ بود .
نصرت شاد
0 comments:
Post a Comment